Ashwaghanda i jej właściwości. Jak działa i na co pomaga?

Ashwagandha, a właściwie witania ospała (Withania somnifera) to roślina z rodziny psiankowatych, która powszechnie stosowana jest przez zwolenników medycyny niekonwencjonalnej. Jej dobroczynne właściwości znane są na całym świecie.

Co to jest ashwagandha?

Ashwagandha to roślina znana pod kilkoma różnymi nazwami, tj. żeń-szeń indyjski, witania ospała, trujący agrest lub wiśnia zimowa. Gatunek tej rośliny to niewielki krzew osiągający od 35 do 70 centymetrów wysokości. W medycynie niekonwencjonalnej zastosowanie znajduje najczęściej korzeń oraz owoc witani ospałej.

Ashwagandha pochodzi z Indii, gdzie uprawiana jest na bardzo szeroką skalę, Coraz więcej upraw znajdziemy także na terenach Pakistanu, Afganistanu, Bangladeszu czy Sri Lanki. To roślina, która znajduje zastosowanie od tysięcy lat. Pierwotnie, z dobroczynnych właściwości witani ospałej korzystano tylko w tradycyjnej medycynie indyjskiej. Nie mniej, dzisiaj – owoce i korzenie witani ospałej są popularne na całym świecie. Ekstrakty i wyciągi z indyjskiego żeń-szenia znajdziemy w wielu suplementach diet.

Co zawiera ashwagandha?

Dobroczynne właściwości ashwaghandy nie są dziełem przypadku. To roślina, dzięki której dostarczamy do organizmu wiele cennych substancji – mikro i makroelementów oraz witamin.

Ashwaghanda bogata jest witanolidy – steroidowe laktony występujące w roślinach, odznaczające się dużą aktywnością biologiczną; m.in. działanie cytostatyczne, przeciwbakteryjne, przeciwnowotworowe.

Co więcej, w analizie opublikowanej przez serwis HomeScienceJournal.com, odnotowano, że w odwodnionym ekstrakcie (pod postacią proszku) ashwaghandy znajdziemy (na 100g):

• 32,3 g włókien surowych
• 3,3 mg żelaza
• 23 mg wapnia
• 75,7 µg karotenu
• 3 mg witaminy C

Co więcej, to samo badanie pokazało, że ashwaghanda to bogactwo polifenoli (19,8 mg w każdych 100g preparatu).

Jak działa ashwaghanda?

Bogaty skład ashwaghandy sprawia, że roślina ta jest wykorzystywana w leczeniu i profilaktyce wielu przypadłości.

Rosnąca popularność to wynik przede wszystkim jednej właściwości – pozytywnego wpływu na samopoczucie. Warto jednak wiedzieć, że prócz dobroczynnego wpływu na nastrój, witania ospała to także multum innych właściwości. Jest ich na tyle dużo, że wielu ekspertów (naukowców, lekarzy i dietetyków) przedstawiając ten produkt, określa ashwaghandę mianem panaceum.

Warto wiedzieć! Panaceum (łac. panacea, gr. πανάκεια panákeia, od pan ‘wszystko’ i ákos ‘lekarstwo’) to domniemany środek leczniczy mający leczyć wszystkie choroby. [za PWN]

Oczywiście, trudno aby ashwagandha była skuteczna w każdym przypadku, nie mniej – istnieje szereg dowodów (począwszy od opinii lekarzy, poprzez badania, a skończywszy na opiniach konsumentów), że jest to rozwiązanie o wyjątkowej efektywności.

Przede wszystkim, ashwagandha to roślina, którą poleca się przy leczeniu wszelkiego rodzaju chorób autoimmunologicznych. Uważa się, że stanowi ogromne wsparcie dla układu odpornościowego i wykazuje działania immunosupresyjne.

Bardzo wysoka zawartość polifenoli ma również wpływ na urodę. Za ich sprawą dochodzi do neutralizacji wolnych rodników, które to odpowiadają za procesy starzenia. Potwierdza to wolnorodnikowa teoria: (ang. free-radical theory of aging, FRTA) — hipoteza mówiąca, iż proces starzenia się ma przyczynę w nagromadzeniu w komórkach organizmów zniszczeń spowodowanych działaniem niespecyficznych reakcji wolnych rodników powstających w toku metabolizmu.

Idąc dalej, należy odnotować iż ashwagandha wykazuje właściwości uspokajające. Wiele źródeł podaje, że stanowi naturalny preparat ograniczający stres. W niektórych publikacjach porównuje się witanię ospałą do melisy. Warto przy tym odnotować, że roślina ta coraz częściej wykorzystywana jest przy leczeniu zaburzeń o charakterze depresyjnym oraz ADHD.

Co więcej, w wielu materiałach badawczo-naukowych podaje się, że ashwagandha może być wykorzystywana przy leczeniu zaburzeń o charakterze hormonalnym. Roślina ta ma wykazywać działania regulujące – zarówno w przypadku męskiej, jak i żeńskiej gospodarki hormonalnej.

Prócz tego, ashwagandha stanowi także ogromne wsparcie dla całego układu krwionośnego. Nierzadko, spożywanie ekstraktu/wyciągu z tej rośliny zalecane jest pacjentom, których celem jest poprawa parametrów krwi. Uważa się, że ashwagandha to realne wsparcie dla pracy i ochrony serca.

Coraz więcej o Ashwaghandzie mówi się także w kontekście leczenia problemów z tarczycą: niedoczynności, nadczyności i hashimoto. Warto jednak mieć świadomość, że roślina ta wspomaga leczenie objawów, a nie źródła (przyczyn) problemów.

Prócz tego, uważa się, że witania ospała:

• redukuje stany zapalne w mięśniach
• wspomaga proces budowy masy mięśniowej
• wspomaga procesy detoksykacyjne
• wspomaga leczenie alergii
• poprawia pracę całego układu oddechowego
• eliminuje defekty takie jak: nieżyt nosa
• eliminuje uciążliwy kaszel
• sprzyja poprawie wyników sportowych (zwiększa wydolność i zmniejsza czas reakcji)

Trzeba przyznać, że zestawienie właściwości ashwaghandy naprawdę robi wrażenie. Nic więc dziwnego w tym, że wiele osób traktuje indyjski żeń-szeń jako panaceum. Wszakże, jest to rozwiązanie wykazujące bardzo szerokie działanie.

Warto jednak zdać sobie sprawę, że dokumentacja badawczo-naukowa dotycząca ashwagandy nie jest jednoznaczna. Co prawda, w wielu badaniach znajdziemy potwierdzenie powyższych właściwości, ale część analiz jest wykluczona ze względu na niewielką próbę. W niektórych materiałach encyklopedycznych, podaje się nawet, że nie ma dowodów na dobroczynne działanie ashwagandhy.

Suplementy diety z ashwagandhą – tabletki, proszki i napoje

Liczne właściwości pro-zdrowotne ashwagandy sprawiają, że znajduje ona zastosowanie w wielu różnego rodzaju preparatach. Występuje w kilku formach, tj.:

• tabletki z ashwagandhą
• proszki z ashwagandhą
• ekstrakt (płyn) z ashwagandhą

Co ciekawe – coraz częściej, znajdziemy ashwagandhę w oryginalnej formie (korzeń oraz owoce) w sklepach ze zdrową żywnością.

To jaką wybierzemy formę zależy od naszych preferencji. Nie mniej, przed dokonaniem wyboru – sugerujemy podjąć się szczegółowej analizy składu i porównania z innymi produktami. Znaczenie ma przede wszystkim ilość wyciągu/ekstraktu z ashwagandy w jednej porcji danego produktu.

Rzecz jasna, ashwagandha nierzadko stanowi również swoiste uzupełnienie suplementów diet (nie stanowi substancji bazowej). Najlepsze przykłady takowych produktów to:

Nie mniej jednak, nie zawsze ashwaghanda stanowi substancję pomocniczą. Na rynku dostępne są środki zawierające tylko i wyłącznie ekstrakt/wyciąg z ashwagandhy.

Wybierając produkt z ashwagandhą warto sięgać po preparaty standaryzowane na obecność substancji aktywnych.

Jak stosować ashwagandhę? Dawkowanie i zalecenia

Suplementacja ashwagandy to proces, który nie wymaga konsultacji ze specjalistą (lekarzem, dietetykiem). Wszakże, jest to w pełni naturalny produkt, który – w opinii wielu ekspertów – nie wykazuje żadnych skutków ubocznych (przy prawidłowym dawkowaniu).

Jak zatem stosować ashwagandhę, aby zmaksymalizować efektywność? Przede wszystkim, dawkowanie należy oprzeć na zaleceniach producenta konkretnego preparatu. Wynika to z faktu, iż zawartość ashwagandhy w tabletkach, proszkach i ekstraktach danych producentów – jest różna.

W przypadku zastosowania korzenia i owoców ashwaghandy – dawkowanie sugerujemy skonsultować ze specjalistą. Zależne jest bowiem od naszych oczekiwań oraz celów stosowania.

Przeciwwskazania do stosowania ashwaghandy

Choć żeń-szeń indyjski to naturalne źródło wielu wartościowych substancji, to istnieją przeciwwskazania do jego stosowania. Obejmują one:

• kobiety w ciąży i matki karmiące
• osoby stosujące leki nasenne i uspokajające

W przypadku chęci podawania ashwaghandy dzieciom – sugerujemy konsultować to ze specjalistą. Co prawda, do tej pory nie odnotowano reakcji niepożądanych. Jednak, w przypadku najmłodszych pacjentów wskazane jest zachowanie szczególnej ostrożności.

Ile kosztuje ashwaghanda i gdzie ją kupić?

Ashwaghanda to produkt, którego dostępność jest coraz lepsza. Produkt bez trudu dostaniemy w sklepach ze zdrową żywnością oraz drogeriach. Co więcej, bez trudu zakupimy go także przez Internet.

Jeśli zaś chodzi o cenę ashwaghandy to ceny preparatów oscylują w granicach od kilkunastu do nawet kilkuset złotych – w zależności od składu i wielkości opakowania.

Opinie na temat skuteczności ashwaghandy

Na wielu forach, portalach i serwisach społecznościowych można znaleźć multum opinii na temat witani ospałej. Zdecydowana większość treści, ma charakter pozytywny. Konsumenci chwalą sobie ten produkt za:

• bardzo wysoką skuteczność
• natychmiastowe działanie (już po kilku dniach czuć różnicę)
• bezpieczeństwo stosowania (reakcje niepożądane występują niezwykle rzadko)

Trudno jest mówić o konkretnych efektach, a jedynie odczuciach. Natomiast, faktyczną efektywność możemy bez trudu sprawdzić w bazie badań ncli.nlm.nih.gov.

Czy warto sięgnąć po ashwagandhę?

Faktem jest, że owoce i korzenie witani ospałej to źródło wielu wartościowych związków, witamin i minerałów. Regularna suplementacja tego produktu, może przynieść realne efekty. Nie mniej jednak, w każdym przypadku należy zdawać sobie sprawę, że ashwagandha to tylko i wyłącznie suplement diety.

Warto przy tym pamiętać, że efekty stosowania ashwagandhy zależne są od szeregu różnych czynników, tj.:

• prowadzonego stylu życia
• diety
• uwarunkowań genetycznych
• stanu zdrowia

Nie można traktować wyciągu z owoców tej rośliny jako leku. To uzupełnienie diety, które – rzecz jasna – może (ale nie musi!) mieć kluczowe znaczenie dla zdrowia.

W każdym razie, na pytanie czy warto stosować ashwagandhę, odpowiedź może być tylko jedna: TAK, zdecydowanie tak. Żeń-szeń indyjski to produkt o niezwykłych właściwościach. Nie powoduje żadnych istotnych skutków ubocznych (reakcji niepożądanych) i jest relatywnie tani. Czy można oczekiwać czegokolwiek więcej?